"Θραύσματα από τον Κάφκα" στο Θέατρο Αττίς

Το έργο «Θραύσματα από τον Κάφκα» (Kafka-Fragmente) —σε σαράντα μέρη για σοπράνο και βιολί— επισφραγίζει την ταραχώδη συνάντηση του Ούγγρου συνθέτη με τον Φραντς Κάφκα. Ο Κούρταγκ ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τον Εβραίο συγγραφέα της Πράγας μέσω του στενού του φίλου, Γκιόργκι Λιγκέτι. Ο ίδιος αφηγείται:

Παρέλαβα τα γραπτά του Κάφκα πρώτη φορά από τον Λιγκέτι. Δεν μπορούσα αρχικά να κάνω πολλά πράγματα με αυτά. Η Δίκη παρέμενε ξένη σε μένα, αλλά ήταν στο Παρίσι (το 1957-58) που βρήκα πρόσβαση στο έργο του, μέσω της Μεταμόρφωσης. Σταδιακά ο Κάφκα έγινε όλο και σημαντικότερος για μένα. Για ένα μεγάλο διάστημα απλώς κρατούσα σημειώσεις και συγκέντρωνα αποσπάσματα από ημερολόγια και γράμματα, τα οποία μου φαίνονταν κατάλληλα για σύνθεση εξαιτίας της ποιητικής τους ποιότητας ή του πολυσύνθετου περιεχομένου.

[Πηγή: William Kinderman, The creative process in music: from Mozart to Kurtág, Τhe Board of Trustees of the University of Illinois, United States of America, 2012, σελ. 166. Μετάφραση: Μαρία Σικιτάνο]

Λίγα λόγια για τον Γκιόργκι Κούρταγκ:

Ο Ούγγρος συνθέτης Γκιόργκι Κούρταγκ γεννήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 1926 στο Λούγκο της περιοχής Μπανάτ της ανατολικής Ευρώπης, στη σημερινή Ρουμανία. To 1940 ξεκίνησε μαθήματα πιάνου με τη Μάγδα Κάρντος και σύνθεσης με τον Μαξ Εϊσικόβιτς στο Τεμεσβάρ της Ρουμανίας. Το 1946 μετακόμισε στη Ουγγαρία και γράφτηκε στην Ακαδημία μουσικής Ferenc Liszt. Εκεί σπούδασε μουσική δίπλα στους Σάντορ Βερές, Φέρενκ Φαρκάς, πιάνο με τον Παλ Καντόσα και μουσική δωματίου με τον ΛεόΒίνερ. Όπως πολλοί συσπουδαστές του, επηρεάστηκε βαθύτατα από τη μουσική  του Μπέλα Μπάρτοκ. Μάλιστα το Κονσέρτο για Βιόλα , η πρώτη του σημαντική σύνθεση, αποτελεί φόρο τιμής στον καλλιτέχνη.

Σε αντίθεση με τον Λιγκέτι, που εγκατέλειψε τη χώρα το 1956 κατά τη διάρκεια της Ουγγρικής επανάστασης, ο Κούρταγκ επέλεξε να παραμείνει και να συμμετάσχει ενεργά. Μετά την αποτυχία της εξέγερσης αυτοεξορίστηκε για ένα χρόνο στο Παρίσι (1957-1958). Εκεί συνάντησε την ψυχολόγο Μαριάννα Στάιν η οποία εφάρμοζε θεραπεία μέσω της τέχνης (arttherapy). Με το έργο της, όχι μόνο τον βοήθησε να ξεπεράσει την κατάθλιψη και τα τραύματα που είχαν παραλύσει τη δημιουργική του δραστηριότητα, αλλά άνοιξε και ένα καινούργιο κεφάλαιο στην πορεία του. Του έμαθε να προσεγγίζει τη σύνθεση ως διαδικασία που ξεκινάει από την απλούστερη χειρονομία, για να καταλήξει σταδιακά στα υψηλότερα επίπεδα πολυπλοκότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι σε εκείνη αφιέρωσε τα Θραύσματα από τον Κάφκα (Kafka- Fragmente). 

Έγραψαν για την παράσταση:

«Άριστα προετοιμασμένες και συντονισμένες, οι δύο ικανές μουσικοί ανταποκρίθηκαν άριστα στις απάνθρωπες τεχνικές και εκφραστικές απαιτήσεις της γραφής του Κούρταγκ, προσφέροντας μια δυνατή ερμηνεία εξπρεσιονιστικά ακονισμένου, σενμπεργκικού «Sprecthgesang» [Γιάννης Σβώλος | Εφημερίδα των Συντακτών]

«Στον σκοτεινό επιμήκη χώρο οι προβολείς εστίαζαν αποκλειστικά στις τρεις ερμηνεύτριες, την υψίφωνο Φανή Αντωνέλου, τη βιολονίστρια Φανή Βοβώνη και την ηθοποιό Έλλη Ιγγλίζ. Όρθιες για περισσότερο από μία ώρα απέδωσαν τα ολιγόλεπτα «θραύσματα» με απίστευτη συγκέντρωση και ψυχική ένταση». [Νίκος Α. Δόντας | Η Καθημερινή]

«Η τέχνη του θεάτρου στην πιο καθαρή μορφή της συνάντησε τη μουσική και το αποτέλεσμα ήταν μια εξαίρετη, αθρόα εμπειρία. Τα «Θραύσματα από τον Κάφκα» προχώρησαν πολύ τη μεγάλη έρευνα πάνω στον Κάφκα που επιχειρούν εκ της συστάσεώς τους η ομάδα Σημείο Μηδέν και ο Σάββας Στρούμπος» [Μαρώ Τριανταφύλλου | Η Εποχή]

«Καταλήγοντας θέλω να πω ότι αξίζει να νιώσει κανείς αυτή την απέραντη αγαλλίαση δεχόμενος τη θεία μετάληψη των λόγων του Κάφκα και των συνθέσεων του Κούρταγκ που με τρόπο ιδανικό μας χάρισε ο Σάββας Στρούμπος και η ομάδα του». [Παναγιώτης Μήλας | CatisArt.gr]

Συντελεστές της παράστασης:

Μετάφραση: Λένια Ζαφειροπούλου

Σκηνοθεσία: Σάββας Στρούμπος

Σκηνική εγκατάσταση | Κοστούμια: Ηλίας Παπανικολάου

Φωτισμοί: Κώστας Μπεθάνης

Χειριστής φωτός: Απόστολος Ζερδεβάς

Κατασκευή σκηνικού: Αριστοτέλης Γιώργος Σοφιανόπουλος

Photo credits: Αντωνία Κάντα

Δημιουργία προγράμματος: Soul Design

Μακιγιάζ: Βιργινία Τσιχλάκη

Διεθνείς Σχέσεις: Ακτίνα Σταθάκη

Περισσότερες πληροφορίες για την Ομάδα Σημείο Μηδέν, τους συντελεστές και τις παραστάσεις που έχει παρουσιάσει, μπορείτε να βρείτε στο  www.simeiomiden.gr

INFO

Τοποθεσία: Θέατρο Άττις-Νέος Χώρος, Λεωνίδου 12, Μεταξουργείο, Αθήνα (πλησίον Μετρό Μεταξουργείο)

Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τρίτη 8, Τετάρτη 9, Κυριακή 13, Δευτέρα 14, Πέμπτη 17, Παρασκευή 18 και Σάββατο 19 Μαΐου 2018, στις 21.00

Πληροφορίες-κρατήσεις εισιτηρίων: 210-3225207

Τιμές εισιτηρίων: 15ευρώ (κανονικό), 10ευρώ (φοιτητές, άνεργοι ΟΑΕΔ, ΑμΕΑ)